Đã nhiều năm
qua, tình trạng do ăn tiết canh dẫn đến ngộ độc thực phẩm và lây nhiễm các
chứng bệnh nan y luôn được các cơ quan chức năng nhắc nhở, khuyến cáo; các
phương tiện thông tin đại chúng cũng thường xuyên cảnh báo, đưa tin về vấn đề
này. Tuy nhiên, việc ăn tiết canh bán sẵn, ăn tiết canh qua tự giết mổ hoặc mua
tiết sống ở chợ về chế biến tại gia đình vẫn được diễn ra khá sôi động ở nhiều
nơi. Cùng với đó là những vụ ngộ độc cũng không hề thuyên giảm.
Mới đây theo
thông báo của UBND huyện Bảo Thắng, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2012, trên địa
bàn Huyện đã xảy ra 3 vụ ngộ độc do ăn tiết canh ngựa tại các thôn Vàng 2 thuộc
xã Xuân Giao; Nậm Cút và Na Ó thuộc xã Xuân Quang, làm 22 người mắc ngộ độc phải
nhập viện. Rất may, do được cấp cứu kịp thời nên chưa có trường hợp nào tử vong.
Điều đáng nói là, những vụ ngộ độc nêu trên hoàn toàn không mới đối với huyện Bảo
Thắng. Vì, từ năm 2009 trở lại đây đã có không ít vụ ngộ độc do ăn tiết canh
ngựa trên địa bàn, trong đó có vụ lên tới hàng chục người nhập viện.
Ăn
tiết canh sống từ lâu đã là thói quen khoái khẩu của nhiều người. Trước đây người
ta chỉ ăn các loại tiết canh lợn, tiết canh chó, tiết canh ngan, vịt. Song, với
sự phát triển của y học hiện đại, các chuyên gia y tế đã chứng minh, ăn tiết
canh sống luôn là mối hiểm họa, nhiễm nhiều loại bệnh nguy hiểm. Có thể kể đến
như: Bệnh liên cầu lợn; bệnh sán dây, sán lá, giun móc, giun tóc, giun chỉ;
nhiễm cúm AH5N1 và nhiều loại bệnh nguy hiểm khác có khả năng lây chéo từ động vật sang người. Từ khi có xuất hiện
dịch lợn “Tai xanh” thì tình trạng tử vong cao ở người dùng thực phẩm (tiết
canh) còn là do lây nhiễm bệnh Liên cầu trùng từ lợn sang người. Ngoài ra, ăn
tiết canh sống cũng có thể nhiễm các bệnh không gây chết người ngay, nhưng để
lại hậu quả năng nề với sức khỏe vì những biến chứng ở nội tạng, ở não như, ấu
trùng sán lá gan, sán lá phổi và những bệnh về máu, gây ra thiếu máu cấp do giun
móc, giun tóc; bệnh gây tắc bạch mạch do giun chỉ .v.v.
Gần đây lại rộ
lên trào lưu ăn tiết canh ngựa. Người ta kháo nhau rằng, tiết canh ngựa vừa mát
vừa bổ. Cho nên, ở thị trấn Phố Lu mấy năm trước còn có những quán ăn sáng
chuyên chế biến tiết canh ngựa, phục vụ cho “Bình minh thực khách”, với những biển quản cáo khá hấp dẫn. Nhưng
từ sau mấy vụ ngộ độc đông người vì đã xơi phải thứ “đặc sản” này, thì nhiều
quán phải đóng cửa. Theo quy luật, khi có cầu thì ắt sẽ có cung, vì vậy mà tiết
ngựa, tiết lợn sống hãm sẵn vẫn được các ông, bà chủ lò mổ chiều khách, cung
cấp với phương thức bán không công khai cho bất kỳ ai có nhu cầu. Được biết, hiện
nay ngay trên địa bàn giáp gianh với huyện lỵ Bảo Thắng vẫn còn một quán ăn
sáng có món “đặc sản” tiết canh ngựa rất ăn khách. Điều này chứng tỏ, dù các
phương tiện thông tin luôn cảnh báo, các cơ quan chuyên môn vừa trực tiếp tuyên
truyền, vừa đưa ra cả những chế tài nhất định để xử lý hành vi vi phạm quy định
An toàn vệ sinh thực phẩm, nhưng vẫn không thắng nổi cảm giác khoái khẩu nhất
thời của nhiều thực khách. Chỉ những người ăn xong, ngộ độc rồi mới kịp rút
kinh nghiệm – đây là những bài học đắt
giá, thậm chí có khi phải đánh đổi bằng cả tính mạng con người.
 |
| Một quan ăn sáng có quảng cáo tiết canh ngựa |
Theo
các cơ quan chuyên môn Y tế và Vệ sinh ATTP, phần lớn các vụ ngộ độc tiết canh
ngựa là do nhiễm khẩn tụ cầu trùng hoặc nhiễm trực khuẩn Salmonella (San mô nen
la). Những vi khuẩn này thường tồn tại trong thiên nhiên, trên da của súc vật
bị giết mổ hoặc ở tay người giết mổ nhiễm vào tiết trong quá trình giết mổ gia
súc. Đây là những vi
khuẩn rất “ái” với môi trường tiết sống. Nếu tiết bị nhiễm khuẩn lại được lưu
giữ thời gian nhiều giờ, trong điều nhiệt độ môi trường trên dưới 30oC
thì các vi khuẩn này phát triển rất mạnh, vì vậy nhiễm độc do ăn tiết canh ngựa
thường gặp ở thời tiết mùa hè. Đối với tụ cầu khuẩn, thời gian
ủ bệnh nói chung ngắn, khoảng từ 1 đến 6 giờ, trung bình là 3 giờ. Triệu chứng
chủ yếu của ngộ độc tụ cầu là chóng mặt, buồn nôn, rồi nôn mửa dữ dội, đau bụng
quặn, đi ỉa chảy và đau đầu; mạch nhanh, nhiệt độ bình thường hoặc hơi sốt do
mất nước. Đối với
khuẩn Salmonella thì biểu hiện của ngộ độc là tiêu chảy, đau bụng, buồn nôn,
nôn, sốt và đau đầu… Triệu chứng thường xuất hiện muộn hơn, vào khoảng từ 12
đến 36 giờ sau khi ăn thực phẩm có nhiễm khuẩn. Các triệu chứng này có thể kéo
dài từ 2 ngày đến 1 tuần.
Như vậy, ăn
tiết canh sống là một thói quen rất có hại cho sức khỏe. Từ thói quen này chưa
thấy đâu là “mát, bổ”, nhưng năm nào cũng xuất hiện những vụ ngộ độc dẫn đến
nhiều người phải nhập viện. Đáng tiếc hơn, đã có không ít trường hợp tử vong do
cấp cứu không kịp thời hoặc nhiễm phải Liên cầu trùng lợn, gây trọng bệnh mà tử
vong, mặc dù đã được cấp cứu ở Viện các bệnh nhiệt đới quốc gia -
Tuyến cao nhất về xử lý các bệnh truyền nhiễm.
Cổ nhân có câu “Miếng ăn quá khẩu
thành tàn”. Cho nên, những thứ thực phẩm dù có là món khoái khẩu, nhưng khi đã
có cảnh báo từ các cơ quan chức năng; cảnh báo trên các phương tiện thông tin
đại chúng về sự nguy hiểm đối với Vệ sinh an toàn thực phẩm thì chúng ta nên
tuân thủ, tuyệt đối không sử dụng. Một trong số khẩu hiệu cho tháng hành động
vì vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2012 là: “Để
bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình: Hãy lựa chọn, chế biến và tiêu dùng thực
phẩm an toàn!” một lần nữa nhắc chúng ta,
không vì những cảm quan, khoái khẩu mà chuốc họa cho bản thân và gia đình.
M.N
