Trong chuyến thăm Việt Nam, trưa ngày 24/5/2016, tổng thống Mỹ OBAMA đã có bài phát biểu rất ấn tượng với 2000
trí thức và doanh nhân Việt Nam. Sau đây là toàn văn bài phát biểu đó.
Xin chào, xin chào Việt Nam!!! [tiếng Việt].
Cảm ơn, cảm ơn rất nhiều! Chính phủ và nhân dân Việt Nam, cảm ơn vì
sự đón tiếp nồng hậu và lòng mến khách mà các bạn đã dành cho tôi trong chuyến
thăm này. Cám ơn tất cả các bạn đã đến đây hôm nay.
Tim tôi đã nhiều lần rung
động trong chuyến thăm này
Những người Việt Nam
trên khắp đất nước tuyệt vời này, trong đó có rất nhiều người trẻ, là đại diện
cho sự năng động, tài năng và hy vọng của Việt Nam. Trong chuyến thăm này, tim tôi
đã nhiều lần rung động bởi sự tử tế mà dường như đối với người VN là chuyện
bình thường. Nhiều người đã đứng hai bên đường, cười và vẫy chào, thể hiện tình
bạn giữa nhân dân 2 nước chúng ta.
Tối qua tôi đã đi thăm khu phố cổ ở Hà Nội, thưởng thức một
số món ăn Việt nổi bật, ăn bún chả và uống bia Hà Nội. Tôi phải nói là phố
phường Hà Nội thật đông đúc, tôi chưa từng nhìn thấy nhiều xe máy như thế trong
đời. Tôi chưa dám thử đi sang đường, nhưng có thể sau này khi tôi quay lại
thăm, các bạn sẽ chỉ cách cho tôi.
Tôi không phải là Tổng thống Mỹ đầu tiên thăm Việt Nam trong những
năm qua. Nhưng tôi là người đầu tiên, giống như nhiều người trong các bạn, lớn
lên khi cuộc chiến giữa hai nước đã không còn. Khi quân đội Mỹ rời Việt Nam, tôi mới 13
tuổi. Lần đầu tôi biết đến Việt Nam, gặp gỡ người Việt, là khi lớn lên ở
Hawaii, nơi có một cộng đồng người Mỹ gốc Việt kiêu hãnh sinh sống.
Ở Việt Nam
cũng vậy, có những người trẻ hơn tôi rất nhiều, như tuổi của hai con gái tôi,
đã lớn lên chỉ biết có hòa bình và quan hệ bình thường giữa hai nước.
Vì thế tôi đến đây, hiểu về quá khứ, lịch sử khó khăn của
chúng ta, nhưng tập trung vào tương lai, vào sự thịnh vượng, an ninh và phẩm
giá con người mà chúng ta có thể cùng nhau thúc đẩy.
Tôi cũng đến đây với lòng tôn trọng sâu sắc đối với di sản
cổ xưa của Việt Nam.
Hàng thiên niên kỷ qua, nông dân đã trồng cấy trên mảnh đất này. Lịch sử đó
được ghi trên Trống đồng Đông Sơn. Uốn lượn theo con sông này, Hà Nội đã trải
qua hơn nghìn tuổi. Thế giới rất quý lụa và tranh Việt Nam, Văn Miếu
đứng đó tượng trưng cho lòng hiếu học của dân tộc các bạn.
Nhưng trong nhiều thế kỷ, số phận của các bạn thường do
người khác áp đặt, mảnh đất yêu thương của các bạn không phải lúc nào cũng nằm
trong tay các bạn. Nhưng như cây tre, tinh thần không thể bẻ gãy của các bạn đã
được Lý Thường Kiệt khắc họa: "Sông núi nước Nam
vua Nam
ở. Rành rành định phận tại sách Trời".
Hôm nay, chúng ta cũng nhớ lại một lịch sử lâu dài hơn giữa
Việt Nam và Hoa Kỳ mà thường không được để ý. Hơn 200 năm trước, người Cha lập
quốc của chúng tôi, Thomas Jefferson, khi tìm gạo để trồng trên mảnh ruộng của
mình đã tìm đến gạo Việt, nổi tiếng là trắng, thơm ngon và năng suất cao. Không
lâu sau đó, các tàu buôn của Mỹ đã cập cảng Việt Nam tìm cách giao thương.
Trong Thế chiến thứ 2, người Mỹ đã đến giúp Việt Nam đấu tranh
chống ngoại xâm. Khi phi công Mỹ bị bắn rơi, người dân Việt đã cứu giúp. Vào
ngày Việt Nam tuyên bố độc lập, khi người Việt đổ ra những nẻo đường của thành
phố này, Hồ Chí Minh đã nhắc lại Tuyên ngôn độc lập của Hoa Kỳ. Ông nói mọi
người sinh ra đều có quyền bình đẳng, tạo hóa đã ban cho họ những quyền không
thể xâm phạm, trong đó có quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.
Vào một thời điểm khác, những hiểu biết và tương đồng của
chúng ta trong đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân đã có thể đưa hai nước lại
gần nhau sớm hơn. Nhưng thay vào đó, sự
đối đầu trong Chiến tranh lạnh và nỗi sợ chủ nghĩa cộng sản, lại đẩy chúng ta
vào xung đột. Như những cuộc xung đột khác trong lịch sử loài người, chúng ta
một lần nữa học được sự thật cay đắng: Chiến tranh, dù với mục đích gì, chỉ đem
lại đớn đau và bi kịch.
Ở nghĩa trang liệt sĩ cách đây không xa, và trên bàn thờ
các gia đình Việt Nam, người Việt vẫn không nguôi nhớ về 3 triệu người con,
lính và dân thường, ở cả hai miền đã bỏ mạng. Ở Bức tường tưởng nhớ ở
Washington D.C, chúng ta vẫn có thể chạm vào tên của 58.315 người Mỹ đã ra đi
trong cuộc chiến đó. Ở cả hai nước, người thân, bạn bè vẫn đau lòng khi nhớ lại
những người họ yêu thương đã mất.
Như ngay ở nước Mỹ, chúng tôi học được rằng dù có ít nhiều
bất đồng với cuộc chiến, chúng tôi vẫn phải vinh danh những người lính và chào
đón họ trở về với sự tôn trọng họ xứng đáng, hôm nay, người Việt và người Mỹ,
chúng ta có thể cùng nhau nhìn nhận nỗi đau và sự hy sinh ở cả hai phía.
Việt Nam
đã đạt những tiến bộ vượt bậc
Gần đây hơn, trong hơn hai thập kỷ qua, Việt Nam đã đạt được
những tiến bộ vượt bậc. Ngày nay, thế giới có thể nhìn rõ những thành tựu mà
các bạn đã đạt được. Với công cuộc
đổi mới kinh tế và các hiệp định thương mại tự do, trong đó có với Mỹ, các bạn
đã gia nhập kinh tế toàn cầu, bán hàng ra khắp thế giới. Đầu tư nước ngoài đổ
về. Là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất châu Á, Việt Nam đã trở
thành nước thu nhập trung bình.
Chúng ta có thể nhìn thấy sự tiến bộ của Việt Nam qua những
tòa nhà cao tầng ở Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, những trung tâm thương mại và khu đô
thị mới, vệ tinh Việt Nam đã phóng vào không gian, và một thế hệ trẻ gia nhập
internet để học tập và khởi nghiệp. Điều đó thể hiện trong hàng chục triệu
người Việt Nam có Facebook và Instagram, không chỉ để post ảnh selfie, dù tôi
được nghe là các bạn làm thế nhiều và mấy hôm nay bao nhiêu người xin chụp
selfie với tôi, các bạn cũng lên tiếng vì những điều mình quan tâm, như bảo vệ
cây cổ thụ ở Hà Nội.
Sự năng động đó đã đem lại tiến bộ cho rất nhiều người. Việt
Nam
đã giảm nghèo một cách ấn tượng, nâng cao thu nhập các hộ gia đình và tạo ra
hàng triệu người thuộc tầng lớp trung lưu. Đói nghèo và bệnh tật, tử vong ở phụ
nữ và trẻ em đều đã giảm. Số người được tiếp cận điện nước, trẻ em trai và gái
được học hành, tỉ lệ biết chữ, tăng lên. Đó là những tiến bộ phi thường, là
điều các bạn đã làm được trong một thời gian ngắn.
Khi Việt Nam
thay đổi, quan hệ giữa nước cũng thay đổi. Chúng ta đã học được bài học của
Thiền sư Thích Nhất Hạnh đáng kính, rằng khi thực lòng đối thoại, cả hai bên
đều sẵn sàng thay đổi. Khi đó, cuộc chiến vốn chia rẽ chúng ta nay lại là cội
nguồn để hàn gắn.
Nó cho phép chúng tôi tìm kiếm và đưa những người mất tích
về nhà, giúp rà phá bom mìn chưa nổ vì không đứa trẻ nào phải mất tay chân chỉ
vì chơi đùa bên ngoài. Chúng tôi cũng tiếp tục giúp đỡ người khuyết tật Việt Nam, trong đó có trẻ em, chúng tôi còn giúp khắc
phục hậu quả của chất độc da cam, để Việt Nam có thêm nhiều đất để sử dụng.
Chúng ta tự hào đã làm sạch sân bay Đà Nẵng, và sẽ tiếp tục giúp đỡ các bạn ở
sân bay Biên Hòa.
Đừng quên rằng quá trình hòa giải giữa hai nước đã được bắt
đầu từ những cựu chiến binh, những người đã từng đối mặt trong cuộc chiến. Đó
là khi thượng nghị sĩ John McCain, tù nhân chiến tranh nhiều năm, gặp Đại tướng
Võ Nguyên Giáp, người nói rằng hai nước không nên là kẻ thù mà phải là bạn bè.
Bao nhiêu người Việt và Mỹ khác đã chung tay hàn gắn và xây dựng mối quan hệ.
Và có lẽ ít người có thể làm được nhiều hơn cựu sỹ quan hải quân và giờ là
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, người cũng đang có mặt ở đây. Xin cám ơn ông vì
những nỗ lực phi thường.
Vì các cựu chiến binh ấy đã chỉ đường cho chúng ta, vì
những người lính đã can đảm đi tìm hòa bình, người dân hai nước đã đến với nhau
gần hơn bao giờ hết. Giao thương tăng
lê. Sinh viên, học giả hai nước cùng nhau học tập. Sinh viên Việt Nam đến Mỹ
học nhiều nhất trong các nước Đông Nam Á, mỗi năm du khách Mỹ đến Việt Nam lại
tăng lên, trong đó có những người du lịch balô, đi từ Hà Nội 36 phố phường đến
Phố cổ Hội An, đến Đại nội kinh thành Huế.
Người Việt và người Mỹ đều có thể liên hệ lời bài hát của
nhạc sĩ Văn Cao: "Từ đây người biết quê người. Từ đây người biết thương
người".
Là Tổng thống, tôi tiếp tục xây dựng trên nền tảng tiến bộ
đó. Với quan hệ đối tác toàn diện, chính quyền hai nước đang hợp tác chặt chẽ
hơn bao giờ hết. Với chuyến thăm này, chúng ta đặt ra những viên gạch vững chắc
để hai nước tiến tới trong nhiều thập kỷ nữa. Lương duyên hai nước bắt đầu từ
câu chuyện Tổng thống Thomas Jefferson 200 năm trước đến giờ phút này đã được
trọn vẹn. Đã mất nhiều năm tháng và nỗ lực, nhưng giờ chúng ta có thể nói điều
đã từng không thể tưởng tượng: Việt Nam và Mỹ hôm nay là đối tác.
Kinh nghiệm của hai nước cũng là bài học cho thế giới.
Trong bối cảnh thế giới đang có nhiều xung đột tưởng như bất trị, không dứt.
chúng ta đã chứng minh trái tim có thể thay đổi, tương lai sẽ khác nếu ta từ
chối làm tù nhân của quá khứ, hòa bình tốt đẹp hơn chiến tranh rất nhiều. Rằng
tiến bộ và phẩm giá con người sẽ được phát huy tốt nhất qua hợp tác chứ không
phải xung đột.
Không nước nào có thể áp đặt hoặc quyết định số phận thay
cho Việt Nam
Giờ đây, hợp tác giữa Mỹ và Việt Nam dựa trên những chân lý cơ bản. Việt
Nam là một nước độc lập, có
chủ quyền, không nước nào có thể áp đặt hoặc quyết định số phận thay cho Việt Nam.
Giờ Mỹ có lợi ích ở đây, chúng tôi quan tâm đến sự thành
công của Việt Nam.
Nhưng quan hệ đối tác của toàn diện chúng ta vẫn ở giai đoạn đầu, và với thời
gian tôi còn có, tôi muốn chia sẻ tầm nhìn mà tôi tin là sẽ dẫn dắt chúng ta
trong nhiều thập kỷ tới.
Đầu tiên, hãy cùng làm việc để đem lại cơ hội và thịnh
vượng thực sự cho nhân dân hai nước. Chúng ta biết nguyên liệu để thành công về
kinh tế trong thế kỷ 21. Trong nền
kinh tế toàn cầu, vốn và thương mại sẽ chảy đến bất cứ đâu có pháp quyền, vì
không ai muốn phải hối lộ để mở công ty. Không ai muốn bán hàng hay đi học mà
không biết mình sẽ được đối xử như thế nào.
Trong nền kinh tế tri thức, việc làm là dành cho nơi con
người được tư duy độc lập, chia sẻ ý tưởng và sáng tạo. Đối tác kinh tế cũng
không có nghĩa là nước này đến khai thác tài nguyên thiên nhiên của nước kia,
mà là đầu tư vào nguồn tài nguyên lớn nhất, đó là con người, kỹ năng, tài năng,
dù sống ở thành phố lớn hay làng mạc nhỏ. Đó
chính là hình thức đối tác Mỹ mời chào.
Như tôi tuyên bố hôm qua, Peace Corps đang đến Việt Nam, tập trung
vào nhiệm vụ dạy tiếng Anh. Đã từng có những thế hệ người Mỹ trẻ đến đây chiến
đấu, nay sẽ có những thế hệ người Mỹ trẻ đến để dạy học, xây dựng và vun đắp
tình hữu nghị giữa hai nước.
Những tập đoàn công nghệ và giáo dục hàng đầu nước Mỹ đã
hợp tác với các trường đại học Việt Nam để tăng cường đào tạo khoa học, công
nghệ, kỹ thuật, toán học, y tế. Vì dù tiếp tục mở rộng cửa đón sinh viên Việt Nam
đến Mỹ học, chúng tôi tin rằng các bạn trẻ xứng đáng có được cơ hội học tập
chất lượng quốc tế ngay tại đất nước Việt Nam. Vì thế, chúng tôi rất hào hứng
khi mùa thu này Đại học Fulbright sẽ khai trương ở TP.Hồ Chí Minh, trường đại
học độc lập phi lợi nhuận đầu tiên ở Việt Nam, nơi sẽ có tự do học thuật hoàn
toàn và học bổng cho sinh viên khó khăn.
Sinh viên, học giả, nhà nghiên cứu sẽ tập trung vào chính
sách công, quản trị và kinh doanh, kỹ thuật và tin học, và nghệ thuật, mọi thứ
từ thơ Nguyễn Du, đến triết lý Phan Chu Trinh đến toán học Ngô Bảo Châu.
Chúng tôi cũng sẽ duy trì hợp tác với các người trẻ và
doanh nhân, vì chúng tôi tin rằng khi có thể tiếp cận công nghệ, kỹ năng và vốn
cần thiết, không gì có thể ngăn được bạn. Điều đó đúng với cả những phụ nữ tài
năng của Việt Nam, từ Hai Bà Trưng đến hôm nay, những phụ nữ mạnh mẽ đang góp
phần thúc đẩy Việt Nam tiến bộ.
Bằng chứng là rõ ràng, và đi đâu tôi cũng nói điều này,
rằng gia đình, xã hội và nền kinh tế sẽ thịnh vượng và bền vững hơn khi phụ nữ
và trẻ em gái có cơ hội bình đẳng để thành công trong trường học, công việc và
chính quyền. Đúng ở mọi nơi, đúng cả ở Việt Nam.
Chúng tôi cũng sẽ giúp Việt Nam phát huy tiềm lực của nền kinh
tế thông qua Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP. TPP sẽ giúp Việt Nam bán nhiều
sản phẩm hơn ra thế giới, đồng thời thu hút về nhiều vốn đầu tư. Nhưng TPP đòi
hỏi sự cải cách để bảo vệ người lao động, pháp quyền và sở hữu trí tuệ. Mỹ sẵn
sàng giúp Việt Nam
thực hiện hiệu quả các cam kết.
Các bạn phải biết rằng, là Tổng thống Mỹ, tôi ủng hộ mạnh
mẽ TPP bởi vì nhờ đó các bạn sẽ được mua sản phẩm "Made in America"
của chúng tôi.
Nhưng quan trọng là, TPP có những lợi ích chiến lược. Việt Nam sẽ không
phải phụ thuộc vào một đối tác kinh tế nữa, mà có thể mở rộng quan hệ với nhiều
đối tác, trong đó có Mỹ.
TPP sẽ tăng cường hợp tác trong khu vực, đối phó bất bình
đẳng về kinh tế, bảo đảm quyền con người, cải thiện lương và điều kiện làm
việc. Lần đầu tiên ở Việt Nam,
người lao động có quyền thành lập công đoàn độc lập, có các quy định cấm lao
động cưỡng bức và lao động trẻ em.
TPP cũng có cam kết bảo vệ môi trường và tiêu chuẩn phòng
chống tham nhũng cao hơn bất cứ hiệp định thương mại nào trong lịch sử. Đó là
tương lai mà TPP đem lại cho tất cả chúng ta, chúng ta cần hoàn thành nó để bảo
đảm thịnh vượng kinh tế và an ninh quốc gia.
Nước lớn không nên bắt nạt nước nhỏ
Điều này đưa đến lĩnh vực thứ hai mà chúng ta có để hợp
tác, vì an ninh của cả hai bên. Trong chuyến thăm này, chúng ta đẩy mạnh hơn
hợp tác và lòng tin giữa hai quân đội. Mỹ tiếp tục đào tạo và cung cấp trang
thiết bị cho cảnh sát biển Việt Nam
để giúp Việt Nam
nâng cao năng lực biển, hợp tác cứu trợ nhân đạo trong thảm họa thiên nhiên.
Và khi hôm qua tôi tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn cấm vận vũ khí
với Việt Nam, Việt Nam có thể tiếp cận những trang thiết bị quân sự
mà Việt Nam
cần để bảo vệ an ninh. Còn Mỹ thì thể hiện cam kết bình thường hóa hoàn toàn
quan hệ với Việt Nam.
Hơn nữa, thế kỷ 20 đã dạy cho tất cả các nước, trong đó có
Mỹ và Việt Nam, rằng trật tự thế giới mà quan hệ an ninh của chúng ta phụ thuộc
vào, có nền tảng là những thông lệ và luật pháp nhất định. Các quốc gia đều có
chủ quyền, dù nhỏ hay lớn, đáng tôn trọng, toàn vẹn lãnh thổ không thể bị xâm
phạm. Nước lớn không nên bắt nạt nước nhỏ, tranh chấp phải được giải quyết hòa
bình.
Các thể chế khu vực như ASEAN, EAS phải được đẩy mạnh. Đó
là điều mà tôi và nước Mỹ tin tưởng, là sự hợp tác mà Mỹ đem đến khu vực. Tôi
cũng sẽ tiếp tục tinh thần tôn trọng và hòa giải này khi cuối năm nay trở thành
Tổng thống Mỹ đầu tiên đến thăm Lào.
Ở Biển Đông, Mỹ không tuyên bố chủ quyền gì, nhưng chúng
tôi đứng về phía những người ủng hộ tuân thủ những nguyên tắc quốc tế như tự do
hàng hải, hàng không, tự do giao thương, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp
hòa bình và theo luật pháp quốc tế.
Mỹ sẽ đưa tàu, máy bay và thực hiện các nhiệm vụ ở bất cứ
đâu luật pháp quốc tế cho phép, và ủng hộ quyền của tất cả các nước được làm
như vậy.
Mỹ sẽ không tìm cách áp đặt lên Việt Nam
Và khi chúng ta hợp tác chặt chẽ hơn trong những lĩnh vực
tôi vừa miêu tả, quan hệ đối tác của chúng ta còn có thành tố thứ ba - giải
quyết những vấn đề mà chính quyền hai bên còn bất đồng, trong đó có vấn đề nhân
quyền.
Tôi không nói riêng về Việt Nam, không quốc gia nào hoàn hảo.
Hai thế kỷ qua, chính nước Mỹ cũng đang cố gắng đạt được lý tưởng của những
người lập quốc, vẫn đang đối phó với hạn chế của mình như tiền chi phối chính
trị, bất bình đẳng kinh tế, phân biệt chủng tộc trong hệ thống tư pháp, chênh
lệch tiền lương giữa nam và nữ...
Chúng tôi có những vấn đề và không miễn nhiễm với chỉ
trích. Tôi thề là tôi nghe chỉ trích mỗi ngày. Nhưng sự giám sát đó, việc tranh
luận cởi mở và đối mặt với khiếm khuyết của mình, để người dân có tiếng nói,
giúp chúng tôi mạnh hơn, thịnh vượng hơn, công lý hơn.
Mỹ sẽ không tìm cách áp đặt mô hình chính phủ của mình lên Việt
Nam.
Những quyền mà tôi nói đến không phải chỉ là giá trị của Mỹ, mà là phổ quát,
được nêu trong Tuyên ngôn nhân quyền. Chúng cũng có trong Hiến pháp của chính Việt
Nam:
quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, quyền tiếp cận thông tin, bầu cử, lập
hội, biểu tình...
Mỗi quốc gia đều cần thực hiện những nguyên tắc cơ bản đó,
các chính phủ phải làm gương. Những năm gần đây, Việt Nam đã có những tiến bộ
qua việc hoàn thiện các nội dung này trong Hiến pháp và luật pháp theo chuẩn
quốc tế, minh bạch hơn về ngân sách, người dân có quyền tiếp cận thông tin, cam
kết cải cách kinh tế và lao động khi gia nhập TPP. Đó là những bước tiến tích
cực.
Cuối cùng thì người Việt Nam sẽ quyết định tương lai của
mình. Mỗi nước có con đường, truyền thống, thể chế chính trị, văn hóa khác
nhau. Nhưng là một người bạn của Việt Nam, tôi xin bày tỏ quan điểm của
mình: Các quốc gia sẽ thành công hơn khi các quyền phổ quát được đảm bảo.
Khi có tự do biểu đạt và ngôn luận, người dân có thể chia
sẻ ý tưởng và tiếp cận Internet và mạng xã hội mà không bị ngăn cấm, điều đó sẽ
thúc đẩy đổi mới, sáng tạo trong nền kinh tế. Facebook hay các công ty công
nghệ lớn đã hình thành như vậy.
Khi có tự do báo chí, nhà báo và blogger đưa ra ánh sáng
những bất công, sai phạm, quan chức sẽ bị giám sát và xã hội sẽ có niềm tin vào
hệ thống chính trị.
Khi ứng cử viên được tự do tranh cử và vận động, cử tri
được chọn lãnh đạo thông qua bầu cử tự do và bình đẳng, xã hội sẽ ổn định hơn
khi người dân biết tiếng nói của mình có tác dụng, thay đổi trong hòa bình là
có thể, và sẽ có thêm người gia nhập hệ thống.
Khi có tự do tôn giáo, con người sẽ sống yêu thương và tình
cảm, cống hiến nhiều hơn cho cộng đồng.
Khi có tự do lập hội, người dân được tham gia các tổ chức
xã hội dân sự, nhiều vấn đề CP không thể giải quyết một mình sẽ có sự hỗ trợ.
Đó là quan điểm của tôi, thượng tôn các quyền này không làm
xã hội rối loạn, mà là nguồn gốc cho một xã hội ổn định và tiến bộ. Chẳng phải
các dân tộc, trong đó có Việt Nam,
khi đánh đổ chủ nghĩa thực dân, đều là để đòi các quyền đó sao. Thực hiện các
quyền đó cũng là thể hiện cao nhất sự độc lập mà chúng ta trân trọng, cả ở nơi
đây, một đất nước tự coi mình là của dân, do dân, vì dân.
Việt Nam
sẽ làm khác Mỹ, và mỗi nước làm khác các nước trên thế giới, nhưng đó là những
nguyên tắc cơ bản mà tôi nghĩ chúng ta nên cố gắng thực hiện. Sắp rời nhiệm sở,
tôi có lợi thế là có thể nhìn lại 8 năm qua hệ thống của mình đã vận hành thế
nào, đã tương tác với các nước trên thế giới, những nước cũng đang cố gắng cải
thiện hệ thống của họ, ra sao.
Cuối cùng, tôi nghĩ quan hệ đối tác sẽ giúp chúng ta đối
phó với những thách thức toàn cầu mà không nước nào giải quyết được một mình.
Chúng ta sẽ bảo đảm sức khỏe của người dân và vẻ đẹp của hành tinh này, vì thế
tăng trưởng phải bền vững. Những kỳ quan thiên nhiên như vịnh Hạ Long và hang
Sơn Đoòng phải được bảo tồn cho các thế hệ con cháu chúng ta.
Nước biển dâng sẽ ảnh hưởng đến những bờ biển, dòng sông mà
rất nhiều người Việt Nam
đang mưu sinh. Vì vậy, khi hợp tác đối phó biến đổi khí hậu, chúng ta hãy cùng
thực hiện những cam kết vừa đạt được ở Paris, giúp đỡ nông dân, ngư dân thích
ứng và sử dụng năng lượng sạch, ví dụ ở đồng bằng sông Mekong, vựa lúa chúng ta
cần để đảm bảo an ninh lương thực cho nhiều thế hệ sau.
Chúng ta có thể cứu nhiều mạng người bất chấp biên giới,
bằng cách giúp đỡ các quốc gia cải thiện ngành y tế, ngăn cản dịch bệnh trở
thành đại dịch. Mỹ cũng sẽ giúp đào tạo năng lực khi Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa
bình thế giới. Thật đáng kể khi
hai nước từng chiến đấu chống lại nhau, giờ cùng nhau và giúp các nước khác bảo
vệ hòa bình. Quan hệ đối tác toàn diện của chúng ta cũng sẽ giúp định hình quan
hệ quốc tế một cách tích cực.
Việc bình thường hóa quan hệ không phải trong một sớm một
chiều, đã có những va vấp và thụt lùi trong quá trình ấy, có những lúc hiểu
nhầm, nhưng có nỗ lực và quyết tâm đối thoại, hai bên đều có thể thay đổi. Nhìn
lại cả lịch sử mà hai nước đã đi qua, tôi đứng đây hôm nay hoàn toàn lạc quan
về tương lai.
Niềm tin của tôi có nguồn gốc từ tình bạn và cảm hứng chung
của hai dân tộc. Đã có những chia rẽ nhưng giờ đây, nhiều gia đình đã đoàn tụ
sau nhiều thập kỷ. Như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã viết trong bài hát của mình về
nối vòng tay lớn và mở rộng trái tim, nhìn thấy mình trong người khác.
Nhiều người Mỹ gốc Việt đã thành công trong mọi lĩnh vực,
bác sĩ, nhà báo, thẩm phán... Một người trong số họ đang ở đây, tự hào là người
Mỹ, cũng tự hào là người Việt, đã trở về quê hương để giúp đồng bào mình.
Tôi tin là thế hệ trẻ Việt Nam, nhiều người đang ngồi đây, đã
sẵn sàng ghi dấu của mình trên thế giới. Với tài năng, trí thông minh và ước mơ
của các bạn, Việt Nam
có trong tay mọi điều cần để vươn lên. Định mệnh nằm trong tay các bạn, và nếu
các bạn quyết định theo đuổi mục đích của mình, nước Mỹ luôn ở bên làm đối tác,
bằng hữu của các bạn.
Nhiều năm sau này, khi người Việt và người Mỹ cùng nhau học
tập, kinh doanh, sáng tạo, bảo vệ an ninh, môi trường và quyền con người, hy
vọng các bạn nhớ về khoảnh khắc này khi tôi chia sẻ tầm nhìn của tôi với các
bạn.
Và tôi không thể nói hay hơn chính đại thi hào Nguyễn Du
của các bạn đã nói: Rằng trăm năm cũng từ đây / Của tin gọi một chút này làm
ghi.
Chung Hoàng (dịch)
Theo Vietnamnet
(Tiêu
đề được đặt lại)
